14 czerwca Światowy Dzień Krwiodawcy

 

Trochę historii …

 

14 czerwca to rocznica urodzin austriackiego lekarza Karla Landsteinera – patologa i immunologa, noblisty i odkrywcy systemu grup krwi. W 1901 roku odkrył on, że na krwinkach czerwonych występują dwa antygeny warunkujące zjawisko aglutynacji (zlepiania się krwinek) w zetknięciu z krwinkami o odmiennej strukturze antygenowej. Na podstawie tych obserwacji Landsteiner wyróżnił trzy grupy krwi, za co otrzymał w 1930 r. Nagrodę Nobla. Umożliwiło to rozwój transfuzjologii i podstaw bezpiecznego przetaczania krwi. W 1940 r. Landsteiner był również współodkrywcą czynnika Rh.

W rocznicę urodzin Landsteinera - 14 czerwca - od 2004 roku na całym świecie obchodzony jest właśnie Dzień Krwiodawcy. Jego ideą jest popularyzacja honorowego krwiodawstwa, a przede wszystkim zwiększenie ilości pozyskiwanej krwi, której - niestety - ciągle brakuje.

Krew to najważniejszy płyn ustrojowy w naszym organizmie, który rozprowadza tlen i substancje odżywcze do wszystkich jego komórek. Nic nie jest w stanie zastąpić krążącej w naszych żyłach krwi. Mimo ogromnego postępu medycyny i biotechnologii nie da się jej kupić ani wyprodukować, a zapotrzebowanie na ten bezcenny lek z roku na rok rośnie. Jedynym i niezastąpionym źródłem krwi jest człowiek, bez którego pomocy nie funkcjonowałyby szpitale, nie można byłoby przeprowadzać zabiegów, operacji oraz leczyć chorych. Zarówno krew, jak i pochodne preparaty są niezbędne nie tylko w operacjach ratujących życie, ale także m.in. w chirurgii, w leczeniu chorób szpiku, w leczeniu zaburzeń odporności.

 

Kto potrzebuje krwi?

Krew jest lekiem, który nie ma zamiennika, bo dotąd nie wynaleziono jej substytutu. Co roku liczba dawców rośnie o około 3,6 %, w tym samym czasie potrzeby rosną o 8,6%!

Krwi szczególnie potrzebują:

• pacjenci z chorobami rozrostowymi i nowotworami, w trakcie i po chemioterapii,
• chorzy na hemofilię,
• pacjenci z anemią potrzebują transfuzji krwi, aby zwiększyć poziom żelaza,
• pacjenci z urazami, po krwotokach i ciężkich oparzeniach - wymagają dostarczenia nawet do 20 jednostek krwi,
• osoby z wrodzonymi wadami, niedoborem składników krwi (chorobami krwi, niedoborami immunologicznymi),
• pacjenci podczas operacji ginekologicznych, chirurgicznych i na otwartym sercu,
• pacjenci przy przeszczepach narządów lub szpiku kostnego • Kobiety po porodzie, kiedy był duży ubytek krwi.

 

Kto może zostać dawcą krwi?

Dawcą krwi może zostać osoba pełnoletnia, między 18. a 65. rokiem życia, zdrowia, o wadze powyżej 50 kg, która spełnia dodatkowo szereg warunków dotyczących stanu zdrowia. Przeciwwskazania do oddania krwi to m.in.

• przebyta żółtaczka zakaźna,
• choroby autoimmunologiczne, układu krążenia, układu nerwowego, układu endokrynnego, choroba nowotworowa,
• przebyte zawały i udary,
• nadciśnienie tętnicze. Można wyróżnić także czasowe przeciwwskazania do oddania krwi, a są to m.in. ciąża i laktacja, przebyta operacja w ostatnich 6 miesiącach, choroby zakaźne, zabieg akupunktury i wykonanie tatuażu, okres odczulania w alergii czy zabieg stomatologiczny lub kosmetyczny, w wyniku którego doszło do naruszenia powłok skórnych.

 

Kto może zostać honorowym dawcą krwi?

Każda kobieta, która oddała co najmniej 5 litrów krwi i każdy mężczyzna, który oddał co najmniej 6 litrów krwi oraz każdy, kto oddał odpowiadającą tej objętości ilość innych składników krwi, przysługuje tytuł i odznaka „Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi”.

Podstawowe uprawnienia Honorowych Dawców Krwi:

•  zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach, zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy,
• zwrot kosztów przejazdu do Centrów Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa na zasadach określonych w przepisach w sprawie diet i innych należności z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju,
• posiłek regeneracyjny po oddaniu krwi lub jej składników o wartości kalorycznej 4.500 kalorii; dawcom rzadkich grup i dawcom, którzy przed pobraniem zostali poddani zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom w celu uzyskania osocza lub surowic diagnostycznych, przysługuje oprócz wymienionych uprawnień ekwiwalent pieniężny za pobraną krew i związane z tym zabiegi,
• możliwość odliczenia darowizny na cele krwiodawstwa w danym roku podatkowym.